Vanaf 29 oktober online en vanaf 1 november op papier: mijn nieuwe essay in FD Persoonlijk. Titel: Homo-emancipatie juridisch voltooid, maatschappelijk nog lang niet.
Link: https://fd.nl/samenleving/1575209/homo-emancipatie-juridisch-voltooid-maatschappelijk-nog-lang-niet
Amsterdam Pride nog altijd een groot succes, maar misschien na World Pride verandering…
De Amsterdam Pride is het grootste buitenevenement van Nederland en maakt deel uit van Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed Nederland. Nog altijd gaat het event niet aan zijn eigen succes ten onder en dat is maar goed ook, want volgend jaar staat de World Pride op het programma. Misschien is het daarna tijd voor een kleine verandering, bijvoorbeeld als het om de locaties gaat.
De afgelopen 29 jaar nam ik deel aan de Amsterdam Pride. Er zijn tegenwoordig honderden dingen te doen in de stad, die eerste week van augustus, maar mijn echtgenoot en ik beperken ons tot een gay barbecue op donderdag, een straatfeest op het beursplein op vrijdag, de beroemde canalparade op zaterdag en het slotfeest op de Dam op zondag.
Die parade maakt inmiddels deel uit van Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed Nederland. Wat in 1996 begon als een bescheiden rondvaart ter promotie van de homohoreca (organisatie toen: Stichting Gay Business Amsterdam) is een kleine 30 jaar later uitgegroeid tot het grootste buitenevenement van Nederland, samen met Koningsdag. Organisatie anno 2025: Stichting Pride Amsterdam. Uit de naam van de organiserende stichting zijn de woorden ‘gay’ en ‘business’ verdwenen, maar tijdens het event zelf blijken die begrippen nog steeds dominant aanwezig.
Het grootkapitaal
De canalparade 2025 was een mooie: onder een druilerig zonnetje, met nu en dan een bescheiden buitje trokken ruim tachtig fraai versierde boten voorbij. De duizenden opvarenden hadden zich al even fraai uitgedost en aldus voer een staalkaart van het Nederlandse LHBTIAQXYZ-leven vrolijk zingend en dansend door de gracht. En die staalkaart is even kleurrijk als divers. Zo heeft elke beroepsgroep tegenwoordig wel een roze netwerk. Politie: Roze in Blauw; Brandweer: Roze in Rood; Artsen: Roze in Wit. Het wachten is op het roze netwerk van uitvaartondernemers: Roze in Zwart.
Wij op onze woonboot aan de kant vonden het allemaal prachtig.
Maar kritiek was er ook en kritiek zal er altijd zijn. Zo voer er tijdens de 2025-editie voor het eerst een boot van de rechtspraak mee wat vanuit de juridische wereld klachten opleverde omdat de deelnemende rechters zouden neigen naar activisme. En over activisme gesproken: uiteraard waren ook weer de zwemmers van XR paraat om de boot van hoofdsponsor Booking te bekladden omdat het van oorsprong Amsterdamse bedrijf vakantie-accommodatie op de Westelijke Jordaanoever aanbiedt op hun platform.
Wat ook elk jaar langskomt is de klacht dat de Canalparade te veel op de commercie – of zelfs Het Grootkapitaal – leunt. Tsja: een megaevent laat zich nu eenmaal niet sponsoren door de Kookboekenwinkel op de hoek van de straat, maar heeft miljardenbedrijven als Vattenfall, Rituals en KLM (Roze netwerk: Over the Rainbow). Business: je hebt het nodig.
Is die Pride nog wel nodig?
Het prideprogramma en de inhoud en vorm van de Canal Parade zijn al jaren ongeveer hetzelfde. En waarom ook niet? Elk jaar het wiel opnieuw uitvinden is nergens voor nodig. Onderzoekt alles en behoud het goede, change is good, but no change is better, never change a winning team, de uitdrukkingen zijn bekend.
Maar misschien moet de Pride zich ook vernieuwen, al is het maar voor een heel klein beetje. De opzet en de uitwerking van de Pride is als een fraaie pendule in de woonkamer die wel gelijk loopt – want hij wordt vaak opgewonden – maar niemand kijkt er ooit naar omdat iedereen tegenwoordig een smartwatch draagt. Zo wordt de pendule vanzelf zinloos, hoe mooi het apparaat ook is.
Niet voor niets vraagt de neutrale toeschouwer zich af: die Pride, is die nog wel nodig? Maar ondertussen staat die toeschouwer wel de eerste zaterdag van augustus met zijn regenboogvlaggetje aan de kade van de Amsterdamse Prinsengracht. Hoewel, neutraal: de overgrote meerderheid van de deelnemers aan en toeschouwers bij de Pride valt nog altijd onder de categorie gay mannen. Over gay gesproken.
Nieuwe ronde, nieuwe kansen: volgend jaar augustus staat de World Pride op het programma. Dat de organisatie dan op safe speelt valt te billijken. Maar als de Pride de jaren daarna weer een Amsterdams feestje wordt, is het misschien een idee sommige activiteiten te verplaatsen naar de stadsdelen Noord, Zuidoost of Nieuw West. Je weet nooit hoe een koe een haas vangt, al moet je je afvragen of sommige verstaanders wel aan een half woord genoeg hebben. Over uitdrukkingen gesproken.
Al een paar keer mocht ik onze helden en heldinnen van Roze in Wit interviewen. Roze in Wit is een netwerk van roze dokters die pleiten voor diversiteit in de zorg. In het Pride-nummer van Gay News (juli 2025) verschijnt een uitgebreid interview met de voorzitter en een bestuurslid van deze club bevlogen zorgverleners. Speciale aandacht krijgt de artsenlijst. Inderdaad: een lijst van artsen die de doelstellingen van Roze in Wit ondersteunen. Ben je zelf dokter en wil je ook op de lijst? Kijk dan eens op https://www.rozeinwit.nl/zoek-arts/. Hetero zijn is geen bezwaar.
Een van mijn broodheren (m/v/whatever) Vakblad Uitvaart bestaat 40 jaar. In elk nummer van 2025 een terugblik. De redactie trapt af met een mooie: de uitvaart van Manfred Langer. Hulde.
In 2025 vieren we dat we 80 jaar geleden zijn bevrijd van de Duitse bezetter. Maar 80 jaar vieren betekent ook: 80 jaar herdenken. In het kader daarvan hierbij een onlangs gemaakte foto van het monument op de Joodse begraafplaats Muiderberg. Het staat symbool voor de meer dan 60.000 joden die in de Tweede Wereldoorlog vanuit Amsterdam zijn weggevoerd en niet zijn teruggekomen. Over dat monument schreef ik – al even recent – een kort artikel. Maar je kunt het ook zelf bezoeken, want op de begraafplaats is iedereen welkom. Jij dus ook.
Uit onze bekende serie ‘zo kan het ook’ een interview door ondergetekende met Remco van Wijngaarden, ambassadeur voor Nederland in onder meer Thailand. Over zijn leven, zijn werk en zijn regenboogfamilie. Kinderen, honden, een schoonmoeder: het komt allemaal voorbij. Van Wijngaarden: ‘De chaos van zo’n jong gezin is precies hetzelfde als in andere families.’
Rosa Bonheur: De kracht van het dier
Dit najaar presenteert De Mesdag Collectie de eerste tentoonstelling van de Franse kunstenaar Rosa Bonheur (1822-1899) in Nederland. Als onafhankelijke vrouw leidde ze een eigengereid leven, dat haaks stond op de conventies van de 19de eeuw. Nu zouden we haar een lesbienne noemen.
Zo leefde ze twee keer voor langere tijd samen met een vriendin, maar ook met een (levende) leeuw. Bonheur koos als een van de eerste vrouwen voor een boblijnkapsel en droeg zowel broeken als rokken. In Parijs zijn nog steeds (of: weer) verschillende barretjes (guinguettes) genaamd Rosa Bonheur. Dat zijn plekken waar het denkend deel van de LHBTIQ+-gemeenschap samenkomt.
Voor Gay News duik ik in haar geschiedenis en doe verslag van de tentoonstelling genaamd ‘De kracht van het dier’. Voor de goede orde: van 20 september 2024 tot en met 19 januari 2025 te zien in De Mesdag Collectie in Den Haag.
Beeld: Rosa Bonheur en haar leeuwin Fatma. Foto, ca. 1885 © Château de Rosa Bonheur, By-Thomery
Mede in het kader van de Pride-maand gaat CombiTekst op persreis naar Frankrijk, van 6 tot en met 18 juni. Ons team bezoekt de Pride’s van Toulouse en Montpellier en interviewt de organisatoren. Ook spreken we de organisatoren van de Pride van Albi waar volgend jaar voor het eerst een Pride-mars wordt gehouden. Voor ons is de Pride-maand een periode van optimisme, positivisme en niet te vergeten: trots!
Marinus van der Lubbe, de vermoedelijke brandstichter van de Duitse Rijksdag, heeft sinds januari van dit jaar een nieuwe gedenksteen. Een terecht eerbetoon, maar het kleine kubusvormige monument ligt wat zielig op een groot veld vol anonieme graven.
Op het blok van kalkzandsteen, niet toevallig afkomstig van de restanten van de Rijksdag, staat een door Van der Lubbe zelf geschreven gedicht. De eerste zin, ‘Es darf…’, vind ik de veelzeggendste. De grafbedekking is wat sober en je zou zeggen: het kan wat mooier. Maar dat zal wel niet meer gebeuren.
Voor Vakblad Uitvaart ging ik op en neer naar Leipzig om op het Zuiderkerkhof aldaar het graf te bezoeken – en om een cantatedienst bij te wonen met muziek van Bach en Mendelssohn. Publicatie binnenkort. Maar zo rond 4 mei dacht ik, kom: dit verdient toch wel een posting.
In Hello Gorgeous van dit voorjaar een bescheiden stukje van mijn hand over apotheker Hans Smit. Hans stond aan de basis van de Plus-apotheken waar iedereen deskundig en discreet terecht kan voor hiv-medicatie. Nu spant hij zich via de DC Apotheek Valeriusplein in om PrEP bereikbaar te maken voor wie dat wil. Van Hans valt veel te leren, net als van zoveel anderen die worden geïnterviewd in Hello Gorgeous: het magazine voor iedereen met (belangstelling) voor hiv.